Den Ham
Op de toren van "Het kerkje van Harkema" nabij Den Ham (bij Zuidhorn) staat een haan. Achterop het schip staat
een raket met 2 rookpluimen, vuurstralen. De kerk is in de loop van 30 jaar gebouwd door boer Albert Harkema (overleden 2011) met hulp van vrijwilligers.
foto's Francis en Hans van Dijk, oktober 2003
Grotere kaart weergeven
Medenerweg 5, Den Ham
Medenerweg 5, Den Ham
Op visite in het kerkje van Harkema
(Dagblad van het Noorden, donderdag 4 april 2002)
Het Kerkje Harkema ligt in the middle of nowhere, maar is gemakkelijk te vinden. Rij via de stad Groningen richting
Zuidhorn over de N 355, sla af bij Aduard, rij door het dorp, steek het Van Starkenborghkanaal over en volg naar rechts
de pijlen'Kerkje Harkema'.
Via een betonpad bereikt u de boerderij van Albert Harkema. Er is een parkeerplaats voor elf auto's. Toegang tot het
terrein is gratis. Een gift in de collectebus is welkom. Praktisch elke middag geopend. Adres: Meedenerweg 5, Den Ham,
telefoon 050-4031397.
Door Cees Stolk
Hij houdt van gezelligheid. Hij verkneukelt zich bij visite. Albert Harkema, boer over honderd stuks vee, is een sociaal
mens. "Kom, we gaan naar de kerk. Daar is het warm." Hij zeult een emmer met koffiekopies en een volle thermoskan mee.
Alle tijd van de wereld heeft hij. Eemnaal binnen gaat hij er eens goed voor zitten.
Honderduit vertelt hij. Over maar één ding. Nee, niet zijn koeien, dat is met Brinkhorst aan het roer een aflopende zaak.
Zijn passie ligt elders; zijn passie is zijn kerk, eigenhandig gebouwd. "Ik zie God in de natuur. Ik geloof in het wonder
van het leven. " Hij schenkt de eerste kop in, schraapt de keel en vertelt over zijn schepping. "Ik kan niet stil zitten.
Mijn hele leven ben ik om vijf uur opgestaan. Werken is mijn lust en zijn leven. Toen ik zestig werd wilde ik doen wat ik
altijd al wou doen. Op een boeldag kocht ik partijen oud ijzer, rioolbuizen, een kraan en een shovel. Ik begon met de bouw
van een torentje. Leuk voor de duiven, dacht ik eerst, maar een torentje alleen is maar een torentje. Wat is nou zeven meter?
Daar hoort nog wat bij, maar wat? Tweeëneenhalf jaar schetste ik tekening na tekening. Ik begon eerst met een kapelletje,
maar dat vond ik niet mooi. Een kerk bouwen is veel indrukwekkender."
En zo geschiedde het in die dagen, nu al twaalf jaar geleden, dat de bouw begon en dat, nu al weer drie jaar geleden, een
klein wonder gebeurde. Het resultaat is, zo geeft hij toe, veel mooier geworden dan hij gedacht had. "En wat een mensen
komen er hier. Ik schat wel zevenduizend per jaar. Ik krijg hier van alles. Dagjesmensen die het lollig vinden. Stelletjes
die hier willen trouwen en die ik rond de kerk vaar. Een zangkoor uit Spakenburg had ik laatst. Ik heb ook er ook mensen bij
die hier zomaar drie uur zitten te mediteren. Een pastoor uit Heerenveen heeft hier twee keer Gregoriaans gezongen. Mooi
toch?"
Zijn kerkje, beklemtoont hij, is er voor Jan en alleman. Zijn handen graaien tussen de ansichtkaarten en plakboeken en
opeens tovert hij triomfantelijk een programmaboekje tevoorschijn."Deze mevrouw werd zestig jaar en wilde dat hier vieren.
Zingen ze tot slot van de avond het Gronings volkslied. Mooi toch? Dit kerkje heeft een sociale functie. Sommige mensen
komen bij mij hun hart luchten. En ik ben niet eens dominee. Het lijkt hier soms net een bedevaartsoord."
Hij schenkt nog eens in. Zijn grond is oud, heel oud. Ooit stond er een kloosterboerderij van de abdij van Aduard. Ooit
was de boerderij omgracht en zo wilde Harkerna het ook weer. Maar dat heeft hij geweten. Dertig jaar is hij aan het graven
geweest. Een heidens karwei, maar lang niet zo vermoeiend, zegt hij, als die 12.000 bakstenen, die hij speciaal uit België
liet overkomen en steen voor steen op elkaar metselde.
Het glas-in-lood motief vond hij bij toeval in een boek over de Sint Sixtus abdij in Westvleteren. Die kleuren en die
vlakken bevielen hem wel en een hobbyist uit Stadskanaal, Groothof is zijn naam ("vermeld die naam met ere") maakte de
ramen na. Het orgel bood de dominee van IJhorst hem aan en de Maria beelden kwamen uit onder andere het diepe Zuiden.
Hij is weliswaar protestant, rnaar heeft een zwak voor het katholicisme, bekent hij. "Ik hou van versieringen."
Het kerkje is dus net echt. Op hier en daar een klein detail na. De preekstoel is nagemaakt, maar de zwarte collectezakken
komen heus van de vrijgemaakten uit Zuidhorn en de liedboeken van de kerken zijn door een dominee uit Ommen geschonken.
"dit is toch een paradijsje, meneer. Welke boer overkomt dit nou?"
Hij staat op en beent voor de afleiding door zijn kerk. "Wil je een stukje muziek horen?" Hij klimt naar boven en roept
van boven: "Piet Wiersma heeft hier op 6 juli nog gespeeld. Op de tafel ligt een cd van hem. Die heeft hij hier opgenomen."
De tonen van psalm 68, (Gelooft zij God met diep ontzag) vullen intussen de ruimte. Zijn lichaam wiegt heen en weer.
Trots als een pauw werpt hij een blik naar beneden en meldt en passent als het orgelspel ten einde is: "Ik heb speciaal
voor mijn gasten orgel leren spelen. Kunt u ook spelen? Ach, wat jammer, want ga gerust uw gang. Hier mag iedereen doen
wat ie niet kan nalaten. Twee keer per jaar komt hier iemand op de fiets uit Groningen die graag orgel speelt. Leef je maar
uit, jongen, heb ik tegen hem gezegd. Dat lucht misschien op."
Albert Harkema is gek van mensen. "Ik lijk op mijn moeder. Die hield ook van gezelligheid thuis. Bij mij is heet elke dag
feest. Ik hou van visite."