IJlst
Op het koor van de Mauritiuskerk van de Federatieve Gemeente (S.O.W.) in IJlst staat een zeilschip, dat terugvoert op het stadswapen. Op een zijbeuk staat een hen.
Scheepswindvanen in Friesland (S. ten Hoeve, in Jaarboek 1994 van het Fries Scheepvaart Museum en Oudheidkamer) zegt erover: "Bijzonder is de nauwelijks opvallende scheepswindvaan achter op de in 1830 gebouwde en in 1868 uitgebreide Hervormde kerk van IJlst. De windvaan is ongetwijfeld een uitbeelding van het stadswapen, waarop een schip staat afgebeeld. Het officieel in 1818 vastgestelde wapen draagt de afbeelding van een schip zonder roer. Dit roerloze schip heeft aanleiding gegeven tot verschillende verklaringen. Het is evenwel niet zo dat op de oudste afbeelding van het schip zonder roer staat afgebeeld. Op oude stadszegels en ook op de in 1672 vervaardigde preekstoel in de Hervormde kerk staat een laat-middeleeuwse kogge, een scheepstype, waarin in silhouet niet zo eenvoudig een roer is te onderscheiden. Een bewaard gebleven bordesbekroning van het IJlster stadhuis uit 1670 heeft de vorm van een leeuw die het stadswapen draagt. Op het wapenschild staat een schip dat een zeer duidelijk aangegeven roer heeft. Op andere afbeeldingen van het wapen komt het schip dan weer zònder roer voor. Het scheepstype op het wapen verschilt op de 17de- en 18de-eeuwse afbeeldingen ook nog al eens. De windvaan heeft de vorm van een vroeg 17de-eeuws scheepstype met een ronde voorsteven en een opgaand achterschip met roer. De grote mast draagt geen zeilen, maar aan de bezaanmast wordt een latijnzeil gevoerd, dat is een driehoekig zeil dat langsscheeps aan een ra wordt gehesen."
